Title of Product:

Portrety Trumienne- specjalnością polskiego baroku

Image of the product:

Name of Author(s): Jan Uryga

Name of Producer: informacja internetowa ze strony " wikimedia.org"

Language/s of Product: Polski

Website of the product: www.uploand.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/39/Portrety_trumienne.jpg.

Target Group: grupa ogólna

Overall Evaluation: excellent

Availability of community:
Newsgroup

Description of contents:
Portret trumienny był charakterystycznym wytworem kultury i sztuki polskiej XVI i XVII w. Nierozłącznie związany jest on z sarmatyzmem oraz ze zwyczajem rozbudowanych ceremonii pogrzebowych. Występuje on jedynie na ziemiach Rzeczypospolitej.
Apogeum rozwoju polskiego portretu trumiennego była trzecia ćwierć XVII wieku. Wtedy najczęściej zdarzało się, że był on oryginalną kreacją malarza. Później stał się tylko kopiowaną wersją portretu dworskiego.

Najwcześniejszym ze znanych portretów trumiennych jest wizerunek króla Stefana Batorego owalnego kształtu z 1588 roku. Popularność tego typu portretu rozpoczęła się w XVII w. i trwała do drugiej połowy XVIII w., towarzysząc kulturze sarmatyzmu.

Na zachodzie Europy popularny był w owym czasie wyidealizowany, upozowany portret dworski. W Polsce natomiast modela traktowano bardzo realistycznie. Nie ukrywano blizn, brodawek czy połamanych nosów. Portrety trumienne z przejmującym realizmem ukazywały twarz zmarłego ze zwrotem głowy w prawo lub lewo, malowaną bez użycia światłocienia, ze wzrokiem skierowanym na oglądającego portret. Brak w nich cech reprezentacyjnych, jest tylko dążenie do rzeczowego, obiektywnego podobieństwa. Dosadna drastyczność przekazu graniczyła z karykaturą.
Portrety te malowane były zwykle na blasze, najczęściej cynowej lub miedzianej przez anonimowych malarzy. Blachy można było srebrzyć lub złocić, co dawało oczekiwany efekt tajemniczości czy nierealności.
Portrety trumienne na drewnie czy płótnie zdarzały się bardzo rzadko.

Portrety trumienne przytwierdzano na czas uroczystości żałobnych do czoła trumny, stąd ich charakterystyczny, najczęściej sześcioboczny, kształt. Po przeciwległej stronie mocowano epitafium, a po bokach stawiano tarcze herbowe. Po uroczystościach pogrzebowych portret wieszano w kościele lub wraz z trumną chowano w krypcie.

Najwięcej portretów trumiennych zuchowato nam się w Wielkopolsce i na Pomorzu. Kilkaset tego rodzaju zabytków znajduje się w muzeach (najcenniejszy zbiór w Muzeum Narodowym w Poznaniu) oraz w kościołach.

Evaluation and Comments:

Evaluation Date: 03.01.2009

Name of teacher: Antoni Woźniak

Name of School: LO numer 3

Country: Polska

Subjects Taught: sztuka piękna